15 oktober 2020

Het achttiende blog voor ‘Limeschrift’, in een serie van twintig blogs over schrijven.

Deze keer over wereldbouw, sfeerbeelden, stemmingen en emoties.

Vandaag gaat het over het onderwerp van dit plaatje.

Wereldbouw

Wanneer je fantasy- en sciencefictionromans schrijft, kom je er niet onderuit om een verbeeldingswereld te bouwen, een goed uitgedachte setting waarin de verhalen zich afspelen. Bij een fantasywereld hoort traditioneel al gauw een middeleeuwse setting. Bij sciencefiction gaat het eerder om technieken van de toekomst.

Ik ben misschien wel een rebel, omdat ik voor mijn verbeeldingswereld van beide gebruik gemaakt heb. Sommige critici hoor ik al ‘foei, foei!’ roepen, maar ik heb het toch gedaan. Ik vond die middeleeuwse settings waarover ik vroeger las namelijk tamelijk deprimerend voor de ontwikkeling van verhalen die de moderne man of vrouw uit onze tijd zou lezen. Tegenwoordig merk ik dat steeds meer schrijvers in staat zijn om er dan toch een hedendaags verhaal van te maken en bijvoorbeeld een vrouw als hoofdpersoon te nemen. In moderne boeken valt het met de ontwikkeling van de personages nog wel mee.

Maar zoals gezegd, ik heb een combinatie gemaakt. Ik zocht een ruimer perspectief. Mede daarom heb ik voor de wereld van Eibor Risoklany twee grote koninkrijken verzonnen die elk bestaan uit vijf planeten. Het ene koninkrijk. Laskoro, is in de Plejaden gelegen, in het sterrenbeeld Taurus. Het andere, Berinyi, zit in de Rosettenevel van Monoceros. Daar kwam natuurlijk ook mijn interesse in sterrenbeelden bij om de hoek kijken. Ik heb ervoor gekozen om fantasy-elementen zoals magie te combineren met technieken van de ruimtevaart. De families die in deze koninkrijken wonen, komen oorspronkelijk van de Aarde. Daarom hebben de goden, de Avatars van de godenplaneet Eibor Risoklany, de draken de opdracht gegeven om werelden te scheppen die nog wel veel op onze Aarde lijken. Mijn boeken komen dus vaak bekend over bij lezers, want het referentiekader hebben ze alvast. Toch zijn er best ook veel verschillen met onze Aarde.

Om de oorspronkelijke aardbewoners, die crashten op Eibor Risoklany, te laten overleven, moesten de goden hen genetisch manipuleren. Dat is een thema wat in mijn boeken nogal eens naar voren komt. Bepaalde HSP families kregen een magie-gen. Er ontstonden zeven magische dynastieën. Alleen hadden de mensen iets negatiefs meegebracht van de Aarde, namelijk hun machtshonger. De godenplaneet werd opgeblazen door magie. Wat er daarna is gebeurd, is te lezen als kortverhaal in het e-book ‘De wording van Chyndyro’.

Daarvandaan is de wereld verder uitgebreid. Door alle machtshonger waaruit oorlogen ontstonden, kwam de vloek. De magie werd lange tijd vergeten, mensen hadden wel iets ander te doen, ze moesten zien te overleven. Er ontstond een disharmonie in de bevolking, de ontwikkelingen verliepen anders dan in een wereld met alleen magie. Technieken werden uitgevonden en zo ontstonden koninkrijken met magie en ruimtevaart. In iedere koninkrijk is er een ander politiek systeem. Het vervoer over de planeten gaat overal net weer wat anders, maar wel met gebruikmaking van de energie uit ritovysche kristallen. Afijn, je kunt het allemaal lezen in mijn boeken.

Als een van de moderatoren van de Facebookgroep ‘Zilverboekenclub’, ben ik degene die achter de vragen over wereldbouw zit die elke maand beantwoord worden door schrijvers van Zilverspoor en Zilverbron. Ik stelde ze de volgende vragen, die uit een uitgebreide vragenlijst over wereldbouw gekomen zijn. Uit deze vragen mochten ze er een paar kiezen om te beantwoorden voor hun boeken:

1. Bestaat je wereld uit een planetenstelsel, een aantal landen, een bepaald land, een streek, een stad of nog iets anders? Hoe ziet het er daar uit? Kun je iets vertellen over landschappen / gebieden die anders zijn dan bij ons / hoe speciale gebouwen eruit zien?
2. Als er magie is. Hoe wordt de wereld dan beïnvloed door de aanwezigheid van magie?
3. Zijn er ook niet-menselijke rassen, verzonnen dieren (draken, eenhoorns) en hoe hebben die de wereld beïnvloed? Zijn er speciale gebieden waar zij voorkomen?
4. Zijn er speciale planten of kruiden in jouw wereld en hoe heten die? Zijn er speciale voorwerpen? Wat is hun functie in het verhaal? Wat doen ze?
5. Hoe is het bestuur van de wereld geregeld? Is er een koningshuis, hoe zit de regering in elkaar, wie hebben de macht in handen? Is er een hiërarchie en wie komen er dan slecht vanaf?
6. In welke tijd leven de wezens in deze wereld ongeveer? Passen ze in een verleden, een heden of een toekomst wanneer je het met onze wereld vergelijkt? Of is er eigenlijk moeilijk een vergelijking te maken?
7. Wat zijn de snelste manieren om te reizen? Zijn er goede wegen? Wat wordt er gebruikt voor het transport?
8. Wat wordt er normaal gegeten in jouw wereld? Zijn er ook feestelijke gerechten of speciale lekkernijen? Zijn er gerechten die betoverd kunnen zijn? Heb je misschien een recept voor een gerecht?
9. Wat is de staat van de verschillende kunstuitingen (dans, muziek, theater, enz.) in deze samenleving? Worden artiesten vereerd of gewantrouwd?
10. Welke gebeurtenissen gebruiken mensen voor de jaartelling? Hoe weten de mensen hoe laat het is? Zijn er klokken, horloges, zonnewijzers, enz. of moeten de mensen naar de klokken luisteren van het kasteel, de kerk, of kijken ze naar de stand van de zon?
11. Wat voor kleding dragen de mensen? Hoe duur is kleding? Kunnen de materialen ter plaatse geproduceerd worden of moet alles of een deel ervan geïmporteerd worden? Zijn er beperkende wetten die bepalen wie welke kleding mag dragen? Wat zijn de straffen? Wie bepaalt wanneer het nodig is om de wetten te veranderen? Hoe vaak worden ze aangepast?
12. Hoe groot is de rol van de verschillende religies en filosofieën in het openbare leven en in het privé leven? Worden filosofen en theologen beschouwd als academici of staan ze te debatteren op de markt zoals bij Socrates? Hoeveel invloed hebben hun theorieën op de manier waarop mensen zich werkelijk gedragen?
13. Zijn er verschillende talen voor de verschillende rassen (dwergen, elven, enz.) of is de taal meer gebaseerd op geografische invloeden dan op ras of soort? Is ere en special taal die je moet leren om met draken te kunnen praten of met andere magische dieren?
14. Heb je een kaart van je wereld gemaakt en mogen we die plaatsen?
15. Bij welk boek of bij welke boeken hoort deze wereld?

In het menu ‘Trilogie De vergeten vloek’ op mijn website  https://boekenvanjohannalime.com staan een paar blogs waar ik zelf op deze vragen inga voor mijn boeken.

Sfeerbeelden

Voor de setting van een verhaal kun je behalve voor een uitgebreide wereldbouw ook gebruik maken van sfeerbeelden. Op Berinyi overheersen de kleuren rood en paars bijvoorbeeld vanwege de rode ster Bara. Op Laskoro is het licht van de ster Atlas juist nogal scherp en wit. De kleuren in de natuur lijken daar meer op die van de Aarde, wanneer de zon fel schijnt.

Op Laskoro komen velden met zonnebloemen voor die ze op Berinyi niet hebben. Er zijn ook sinaasappels, die later van Chyndyro naar Berinyi worden meegenomen. Eerder kenden de Berinezen deze vruchten nog niet. Op Berinyi heb je grote olifanten die de Laskorianen niet kennen.

Op Laskoro zijn er hogesnelheidswegen waar auto’s door de weg voortgetrokken worden. Groepjes auto’s zitten vast met energielinten en gaan zo snel dat ze in een dag de halve planeet over kunnen komen. Op Berinyi heb je een trein die op een monorail over ritovysche energie zweeft en ook heel hoge snelheden maakt. Maar wil je naar de Vuurberg, dan zul je te paard de berg op moeten klimmen.

Op Laskoro heb je enorme bruggen, zoals de Grote Driesprongbrug, terwijl je op Berinyi veerponten hebt die over de zeeën tussen de districten de passagiers overzetten die uit de trein gekomen zijn. Met deze elementen worden de sfeerbeelden van mijn verbeeldingswereld bijvoorbeeld gevormd.

Stemmingen

Bij stemmingen kun je denken aan een griezelige sfeer. Wanneer in mijn boek ‘Schimmenschuw’ de hoofdpersoon Kamilia in een donkere grot zit opgesloten bij de schim van de rode draak die vroeger hele legers met zijn adem heeft verbrand, is dat best een griezelige situatie.

Het wordt juist vrolijk als opa Nikos, de vuurmagiër, een grapje vertelt over een ijsbloem die van een bergrichel wordt gehaald en dan gesmolten is bij terugkomst in het dal.

Spannend is het juist weer als Kamilia, vanwege een tijdslot op de deur van de toren, binnen tien minuten weg moet zijn bij de geest van de blauwe draak. In die tijd moet het haar lukken om een artefact mee te nemen, omdat ze anders niet naar huis kan.

Je kunt dus een grote wereldbouw hebben, maar de details van de wereld en de stemmingen van de personages zijn voor je verhaal net zo belangrijk.

Emoties

Door emoties mee te nemen in je verhalen, maak je het voor de lezer mogelijk om zich in te leven in de personages. Daarom is ‘show don’t tell’ zo belangrijk voor verhalen. Vooral tegenwoordig waar we zoveel films kunnen kijken en alles voor ons zien zoals de regisseur dat heeft gemaakt. Alleen bij boeken maak je er eigen beelden bij, die zijn dus authentieker, eigener dan bij een film en meestal zijn boeken ook veel uitgebreider.

Bij ‘Lord of the rings’ kijk ik liever naar de films. Dat heeft te maken met dat er sinds Tolkien dit schreef best veel veranderd is aan de schrijfstijl van boeken. Ik heb vaak geprobeerd om de ‘Lord of the rings’ boeken te lezen, maar kom er moeilijk doorheen. Dat komt denk ik door het vele ‘tell’ en de bladzijden vol met informatie. Toch las ik als tiener ook wel boeken met veel ‘tell’. Maar nu geef ik toch de voorkeur aan ‘show don’t tell’ en emotionele gebondenheid met personages. Niet dat ik mezelf zo’n ster acht om dit ook even gemakkelijk te kunnen schrijven, want daar moet ik als schrijver nog wel meer in groeien, denk ik zo. Ik val regelmatig weer in de valkuilen die elke schrijver tegenkomt, merkte ik pas nog toen de redactie van mijn nieuwe boek begon. Maar ik doe mijn best om het beter te krijgen.

Vandaag tot zover. Volgende keer een nieuwe blog over schrijven.

Het is leuk om reacties op dit blog te krijgen, dus als je tot zover gekomen bent, laat dan weten wat je hiervan vond. Dat kan ook goed in de opmerkingen op Facebook.

Alvast bedankt daarvoor,

Groeten van Johanna Lime