30 mei 2020

Koffie hoort bij schrijven

Dat schrijvers niet zonder koffie kunnen is, als ik het zo bekijk in berichtjes en afbeeldingen op het internet, een bekend feit. Ik moet toegeven dat koffie mij goed helpt om ’s morgens op te starten en dat het helpt om mij te concentreren en helder te blijven denken.

Of toch niet?

Ik vond onderstaande tekening (of ongeveer zoiets) op Pinterest, waar een uitleg met verzamelingen op te zien is. Schrijven is dus eigenlijk ook een soort van wiskunde, als je het goed beschouwt. Want hieruit blijkt:

1. Je hebt als schrijver een goed verhaalidee nodig, je moet weten wanneer je het manuscript in moet leveren bij je uitgever én je hebt koffie nodig!
2. Alleen een verhaalidee en koffie zorgen voor een briljant plot, maar zet je niet aan tot schrijven. Dus dan krijg je nog geen manuscript af om in te leveren.
3. Alleen een goed verhaalidee en een uiterste inleverdatum voor je manuscript laat je nachtenlang doorzwoegen om op tijd af te krijgen, maar het manuscript blijft vol spelfouten zitten.
4. Alleen een uiterste datum en koffie laten je weken zoeken naar de namen voor je personages, maar je krijgt nooit een goed verhaalidee. Dus ook geen boek!
5. Pas als je alle drie hebt (een goed verhaalidee, een uiterste inleverdatum voor je manuscript én koffie), kun je een bestseller schrijven. En wel in zeer korte tijd!

Conclusie: koffie is een essentieel onderdeel van het schrijven.

Schrijfwerk, maar niet zonder koffie.

Het is dus, gezien het bovenstaande logisch. Schrijfwerk moet je doen met koffie erbij.

Toch is de praktijk wel even anders, heb ik gemerkt. Soms zit ik echt lange tijd te zoeken naar mooie namen voor personages, details voor het verhaal, omschrijvingen van hoe alles eruit ziet, bewoordingen voor acties, onderdelen van wapens en ruimteschepen. Ik vergeet soms hoe iets eerder in het verhaal genoemd is en moet het dan weer op gaan zoeken. Gelukkig lukt dat wel in Word, want daar zit een handige zoekfunctie in. Maar dan moet je nog wel weten hoe je iets had verwoord. Was het nou het Geminihotel of Hotel Gemini? Was het nou een roltrap of iets met het woord baan erin? En welke naam heb ik nou ook alweer precies gebruikt voor de planeten en de wezens uit het verhaal? Gelukkig kan ik voor dat laatste een hele uitwerking gebruiken die ik eerder heb gemaakt. Ook voor de personages, want die staan uitgewerkt. Alleen raadpleeg ik die documenten tijdens het schrijven bijna nooit meer. Maar als het nodig is, heb ik ze wel achter de hand. Soms maak ik een schetsje, zoals die voor de juiste route in een mijn. Maar voor de ruimtestad heb ik nog steeds geen plattegrond. Die had ik willen maken en dat moet nog steeds. Misschien moet ik dat toch echt maar eens gaan doen, want nu zoek ik me rot. Ik zat in een hoofdstuk vast, omdat na veel wikken en wegen bleek dat ik de verkeerde slachtoffers had. Er moesten twee anderen dood. Ja, als schrijver speel je wel voor god.

Conclusie: er gaat veel tijd in zoekwerk zitten. Bovendien veranderen verhaalideeën terwijl ik bezig ben. Komt er een beter idee in mijn gedachten, dan moet het eerdere daarvoor wijken. Want het verhaal moet natuurlijk wel zo goed mogelijk worden. Schrijven is al net zo vloeibaar als mijn denkproces vaak is. En net zo vloeibaar als mijn koffie!

Ik heb het plot helemaal uitgewerkt staan in Excel. En toch ging het even heel erg stroef met schrijven. Ik zat in de POV van het eerste personage en moest van hem uit verder. Pas na een paar dagen niet schrijven, is het weer gelukt. Ook als ik niets schrijf blijf ik onbewust toch met mijn verhalen bezig en uiteindelijk dringt de oplossing zich vanzelf wel aan. Ik kwam vandaag in een geweldig sterke stroomversnelling en schreef een heel nieuw hoofdstuk achter elkaar af. Wauw! Wat een geweldig gevoel geeft dat.

Conclusie: Je kunt nog zo’n strak plot hebben, het schrijfproces verrast je telkens weer.

Soms zit ik een paar uur wat te schrijven op een dag en dan schiet het maar niet op. Als ik het dan de volgende dag teruglees, zie ik dat de zinnen beter kunnen. Dan ga ik dat eerst weer redigeren voordat ik verder ga. Er zijn meer schrijvers die het zo doen, zag ik in een paar YouTube filmpjes. Daar kijk ik de laatste tijd weleens naar, want het is handig om te horen hoe een ander het aanpakt. Ik heb de kunst een beetje afgekeken van Jerry Jenkins, Jenna Moreci, Michael La Ronn en Alexa Donne. Hoewel ik merk dat hun situatie als schrijver in de USA wel heel anders is dan die van mij, is het toch fijn om te horen hoe zij het aanpakken. Ze hebben soms goede tips over schrijven en soms zitten er filmpjes bij waar ik me niet zo in kan vinden. Die laat ik dan links liggen, want uiteindelijk bepaal ik zelf wat voor mij werkt en wat niet.

Conclusie: Tussendoor redigeren van wat eerder is geschreven werkt voor mij.

Hoe komt de koffie zo koud?

Regelmatig gebeurt het dat ik koffie ingeschonken heb en dat die helemaal ijskoud wordt. De tijd vliegt dan voorbij. Ik ben die volle mok met koffie helemaal vergeten. Dus de conclusie dat koffie essentieel is bij het schrijven, klopt ergens ook weer niet. Ik kan best schrijven zonder koffie.

Hoe dat komt?

Ik zat in een andere wereld

Ja, echt. Ik zat helemaal in de wereld van mijn verhaal. Nergens heb ik dan nog erg in. Ik ben zo geconcentreerd bezig dat ik de tijd compleet vergeet. Voordat ik het weet staat de klok ’s middags ineens op zes uur, terwijl ik om vijf uur het eten had willen koken. Of als ik er ’s avonds nog even voor ga zitten, is het voor ik er erg in heb al ver na middernacht. Dan had ik allang in bed moeten liggen.

Dit vind ik helemaal niet erg, hoor. Want als ik op die manier bezig ben, heeft het verhaal me vast en dan maak ik echte kilometers. Vandaag kreeg ik hoofdstuk 18 van Interplanetair deel 1 af. Ik zit aan de 76.662 woorden voor het manuscript. Misschien moet ik een paar hoofdstukken die hierna nog komen wel samenvoegen tot een hoofdstuk, want anders wordt dit boek alweer heel dik. En het moet een beetje dunner dan bij de eerste trilogie. Vooralsnog denk ik dat het me prima lukken zal. Morgen verder vanuit de tweede POV, dan gaat het erom spannen. Het wordt een kwestie van erop of eronder. Hopelijk kom ik ook dan weer in een mooie stroomversnelling, dan krijg ik een fijne Pinksterzondag.

En misschien smaakt zelfs de koffie goed.

Groeten van Johanna Lime